Μητρικός Θηλασμός

Ο Μητρικός Θηλασμός αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα για κάθε νεογνό και μητέρα, είναι η συνέχεια της φυσικής σχέσης που έχει αναπτυχθεί από την πρώτη στιγμή της σύλληψης και συνεχίζει να ενισχύεται κατά τη διάρκεια της κοινής τους ζωής. Στις μέρες μας η προάσπιση, η υποστήριξη και η προαγωγή του Μητρικού Θηλασμού είναι στόχος όλων μας.

Τα οφέλη του Μητρικού Θηλασμού

Το μητρικό γάλα είναι ιδανική τροφή για το μωρό. Είναι η φυσική τροφή που ταιριάζει απόλυτα με τις ανάγκες του και προσαρμόζεται σε αυτές όσο το βρέφος μεγαλώνει. Είναι πλούσιο σε αμυντικά κύτταρα και παράγοντες που προστατεύουν από λοιμώξεις. Κανένα άλλο γάλα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αξία του μητρικού. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα μωρά δε χρειάζονται άλλο γάλα ή τροφή τους 6 πρώτους μήνες ζωής τους. Η διατροφή με μητρικό γάλα έχει πολλά οφέλη τόσο για το βρέφος όσο και για τη μητέρα. Ένα σημαντικό όφελος και για τους δύο είναι η ενίσχυση του ψυχικού δεσμού μητέρας – βρέφους.

Χρήσιμες συμβουλές για το θηλασμό

«Θα δεις, γίνεται απόλυτα φυσικά!» Κι αυτό είναι αλήθεια, αρκεί βέβαια πρώτα να βρεις τον καλύτερο τρόπο για να τοποθετήσεις το μωρό στο στήθος σου. Η σωστή στάση του σώματός σου, καθώς και το πώς κρατάς το μωρό στο στήθος σου, είναι οι παράγοντες που θα σε βοηθήσουν να βελτιώσεις σταδιακά την ποιότητα του θηλασμού και την παραγωγή γάλακτος. Στην αρχή, ενδεχομένως να αισθανθείς ενόχληση στην πλάτη και τις θηλές, η οποία όμως σύντομα θα φύγει και μόνο συναισθήματα απόλυτης ευτυχίας θα σε κατακλύζουν κάθε φορά που θηλάζεις!

Αυτό που προέχει στο θηλασμό είναι η άνεσή σου. Μπορείς να θηλάσεις όρθια, ξαπλωμένη, καθιστή, σε όποια στάση σε βολεύει. Βρες εκείνο το σημείο που θα σε κάνει να αισθάνεσαι άνετα, στην πολυθρόνα, τη γωνία ενός καναπέ, το κρεβάτι σου. Εάν ο αυχένας σου ή η πλάτη «τραβάει», το μωρό μπορεί να διακόψει το θηλασμό γιατί θα το αισθανθεί και θα προσπαθήσει να σε ανακουφίσει.

Οργανώσου. Φρόντισε να έχεις δίπλα σου ένα μαξιλάρι ή ένα μαξιλάρι θηλασμού (που προσαρμόζεται γύρω από τη μέση σου), μία κουβέρτα, ένα τηλέφωνο για να μην σηκώνεσαι και νερό, πάντα νερό, γιατί ο θηλασμός προκαλεί δίψα!

Όταν το μωρό πεινάει, ανοίγει διάπλατα το στόμα του και συστρέφει το σώμα του για να βρει το στήθος σου. Μην ανησυχείς, ο θηλασμός είναι ανώδυνος.

• Όταν αρχίζει ο θηλασμός, το μωρό ανοίγει διάπλατα το στόμα και αρπάζει τη θηλή και ένα μέρος της θηλαίας άλω. Η γλώσσα του βρίσκεται κάτω από τη θηλή. Το μωρό δυσκολεύεται; Πίεσε τη θηλή και τη θηλαία άλω, ώστε να σχηματίσουν ένα U, για να τοποθετηθούν καλύτερα στο στόμα του.
• Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, το κάτω χείλος του μωρού είναι ανασηκωμένο. Η μύτη του ακουμπάει στο στήθος σου. Παρατηρείς μια συνεχή κίνηση της κάτω σιαγόνας του μωρού, που εναλλάσσει θηλασμό, κατάποση και αναπνοή. Δεν είναι και τόσο τρομερό, έτσι;

Σωστή Υγιεινή και Φροντίδα για τη Θηλάζουσα Μανούλα

• Διατηρείτε σωστή σωματική υγιεινή. Σαπουνίζετε τις μασχάλες και την περιοχή κάτω από το στήθος, τις οποίες και θα στεγνώνετε προσεκτικά.
• Πίνετε άφθονο νερό για να ενυδατώνεται το δέρμα σας.
• Μη σαπουνίζετε τις θηλές σας. Το δέρμα της θηλής και της θηλαίας άλω είναι όμοιο με το δέρμα που έχουμε στα χείλη μας. Σαπουνίζοντας τα χείλη, που τα χρησιμοποιούμε πολύ, θα ξεραθούν και θα ανοίξουν. Σαπουνίζοντας το δέρμα της θηλής, που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί πολύ, θα ξεραθεί, θα ανοίξει και θα πονά.
• Μη φοράτε συνθετικά εσώρουχα και ρούχα
• Τις ώρες που είστε στο σπίτι, μη φοράτε σουτιέν ή φορέστε σουτιέν θηλασμού ανοιγμένο μπροστά, ώστε οι θηλές να έρχονται σε επαφή και ελαφρά τριβή με το ρούχο ή τον αέρα.
• Προσπαθήστε σε κάθε ευκαιρία να εκθέτετε τις θηλές σας στον αέρα και τον ήλιο.

Ποια είναι τα σημάδια ότι το μωράκι σας πεινάει

• Κάνει ήχους πιπιλίσματος με τα χειλάκια του.
• Κινεί ήπιες, διακεκομμένες φωνούλες ή αναστεναγμούς.
• Φαίνεται ανήσυχο και κινητικό.
• Στραβώνει το στόμα ή κάνει γκριμάτσες ή και χαμογελά.
• Εκτείνει τα χέρια του.
• Κάνει νωθρές, κυκλικές κινήσεις χεριών ή ποδιών, σαν κάτι να «ψάχνει».
• Ανασαίνει άρρυθμα ή γρήγορα.
• Κινεί το κεφαλάκι από μεριά σε μεριά.
• Στρέφει συνεχώς το κεφαλάκι του προς μια μεριά.
• Ανοιγοκλείνει το στόμα του.
• Ανοίγει πλατιά το στόμα του.
• Βγάζει προς τα έξω τη γλώσσα του.

Πόσο διαρκεί κάθε γεύμα;

Η διάρκεια των γευμάτων αλλάζει ανάλογα με την πείνα του, τη διάθεσή του, την ώρα της ημέρας και τον επιτυχή ή όχι τρόπο θηλασμού. Δηλαδή, ένα βρέφος που δεν έχει μάθει να καταπίνει γάλα από το στήθος ή δε βρίσκει γάλα, μπορεί να βρίσκεται επί μία ώρα πάνω σε αυτό και να μην έχει φάει τίποτα. Ένα άλλο βρέφος μπορεί να έχει μάθει πώς να θηλάζει, να βρίσκει άφθονο γάλα και να τελειώνει το γεύμα μέσα σε πέντε λεπτά. Δεν μετράμε λοιπόν λεπτά της ώρας με το ρολόι, αλλά παρατηρούμε το παιδί. Καταπίνει; Πόσες φορές κατάπιε; Έχει γάλα στο στοματάκι του; Μαλακώνει το στήθος; Φαίνεται χορτάτο και χαλαρωμένο;

Συνήθως κάθε σίτιση διαρκεί περίπου 10 - 20 λεπτά, ωστόσο, κατά τις πρώτες ημέρες και εβδομάδες μπορεί να διαρκέσει έως και μία ώρα ή και περισσότερο.

Πως γνωρίζουμε ότι το βρέφος λαμβάνει αρκετό μητρικό γάλα

• Φαίνεται ευτυχισμένο
• Κοιμάται συνολικά τουλάχιστον 8 ώρες το 24ωρο (μετράνε και οι ώρες που έχει τη θηλή στο στόμα αλλά κοιμάται) και ξυπνά πεινασμένο (συνήθως κλαίγοντας γοερά-μόνο σε λίγα σπίτια και στις διαφημίσεις τα παιδιά ξυπνούν με φωνούλες και γελάκια)
• Αρχίζει να ρουφάει με πιο αργό ρυθμό και πιο βαριά μόλις κατέβει το γάλα και η μητέρα διψά (μπορεί να δείτε λίγο γάλα στην άκρη του στόματός του ή το μωρό να είναι συγκαμένο στο λαιμό από το γάλα που ξέφυγε από το στόμα του γιατί δεν πρόλαβε να το καταπιεί.
• Ακούγεται να καταπίνει και φαίνεται ότι καταπίνει από τον τρόπο που κινείται ο λαιμός του
• Αυξάνει το βάρος του κατά 10-30 γρ. την ημέρα
• Έχει καθημερινά, δηλαδή σε 24 ώρες, 6-8 βρεγμένες πάνες, αν είναι μικρότερο από 40 ημερών. Όταν σαραντίσει, έχει μεγαλώσει η ουροδόχος κύστη του και μπορεί να συγκρατεί περισσότερα ούρα, οπότε αρκούμαστε σε 4-5 βρεγμένες πάνε το 24ωρο. Οι πάνες είναι πολύ απορροφητικές και τα τσίσα του μωρού πολύ λίγα. Για να είστε σίγουρη πως η πάνα είναι βρεγμένη, μπορείτε να βάλετε μέσα σε κάθε καθαρή πάνα ένα κομμάτι χαρτοπετσέτα. Εάν το αισθανθείτε βρεγμένο σημαίνει πως το μωρό έκανε τσίσα.
• Αυξάνει το βάρος του κατά 400 γρ. ως 2,5 κιλά το μήνα για το πρώτο δίμηνο της ζωής.

Τι προκαλεί γκρίνια και ανησυχία στα μωρά;

Οι περισσότερες μητέρες, όπως είναι φυσικό, ανησυχούμε και στεναχωριόμαστε πολύ όταν το μωρό μας κλαίει, αισθανόμαστε αβοήθητες και ένοχες, αναρωτιόμαστε αν φταίμε οι ίδιες σε κάτι, μήπως το μωρό μας δεν μας θέλει κι αν είμαστε τελικά καλές μητέρες. Επιπλέον, ειδικά οι θηλάζουσες, σκεφτόμαστε ότι φταίει η παραγωγή μας, ότι δεν έχουμε δηλαδή αρκετό γάλα για το μωρό μας ή ότι το γάλα μας δεν είναι αρκετά θρεπτικό.

Πράγματι, η πείνα μπορεί να είναι αιτία γκρίνιας, ανησυχίας και κλάματος, αλλά εάν θηλάζουμε χωρίς πρόγραμμα, όποτε και όσο θέλει το μωρό, εάν το μωρό μας παίρνει βάρος και εάν έχει αρκετές πάνες με τσίσα και κακά μέσα στο 24ωρο, τότε το θέμα δεν είναι η χαμηλή παραγωγή γάλακτος.

Μια άλλη πολύ συνηθισμένη αιτία είναι η υπερπαραγωγή. Γι’ αυτό το θέμα διαβάστε εδώ.

Άλλες συνηθισμένες αιτίες ανησυχίας, γκρίνιας και κλάματος είναι: το πολύ έντονο αντανακλαστικό έκκρισης γάλακτος, η ευαισθησία του μωρού σε κάποιες τροφές που τρώει η μητέρα, ο ερεθισμός στη περιοχή της πάνας, υπερένταση, υπερδιέγερση, κα. Πολλά μωρά επίσης είναι ιδιαίτερα ανήσυχα κατά της φάσεις «ταχείας ανάπτυξης».

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να ικανοποιήσουμε τις βασικές ανάγκες του μωρού, δηλαδή:

• Να το θηλάσουμε
• Να το βάλουμε να ρευτεί
• Να αλλάξουμε την πάνα του
• Να το ξεντύσουμε τελείως για να βεβαιωθούμε ότι κάποιο ρούχο δεν είναι αυτό που ευθύνεται για την ανησυχία του.

Εάν τίποτα από τα παραπάνω δεν ηρεμεί το μωρό, η αγκαλιά πάντα βοηθάει μαζί με τα εξής:

• Να το περπατήσουμε στην αγκαλιά μας, ή μέσα σε ένα sling ή μάρσιπο
• Να του κάνουμε μασάζ στην κοιλιά ή/και στην πλάτη
• Να το κρατήσουμε με τέτοιο τρόπο, ώστε η κοιλιά του να ακουμπάει είτε επάνω στον ώμο μας, είτε επάνω στο μηρό μας ή πάνω στο χέρι μας ή στην κοιλιά μας.
• Να χαμηλώσουμε τα φώτα και να μειώσουμε όσο γίνεται τους θορύβους, τραγουδώντας χαμηλόφωνα
• Να βάλουμε μουσική σε χαμηλή ένταση (δοκιμάστε διάφορα είδη μουσικής για να δείτε τι προτιμάει το μωρό σας)
• Να ανοίξουμε μια συσκευή με «λευκό» ήχο (ανεμιστήρας, πιστολάκι μαλλιών, ηλ. σκούπα, πλυντήριο, απορροφητήρας, κλπ) και να βάλουμε το μωρό κοντά της.
• Να του κάνουμε μπάνιο
• Να το κουνήσουμε ρυθμικά
• Να βγούμε από το σπίτι, με το μωρό στο καρότσι ή μέσα στο sling
• Να το πάμε βόλτα με το αυτοκίνητο

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Ενδιαφέρον είναι ότι σχεδόν οτιδήποτε δοκιμάσουν οι γονείς, μπορεί να «δουλέψει» αλλά μόνο για λίγες μέρες. Μετά πρέπει να πειραματιστούν με κάτι άλλο. Οτιδήποτε κι αν είναι αυτό που «δουλεύει» για το δικό σας μωρό, απλά κάντε το!

Συμβουλές για τη διατροφή της θηλάζουσας μανούλας

Δεν χρειάζεται να κάνετε υπερτροφία για να έχετε γάλα. Τρώτε σωστά, καλύπτοντας τις ημερήσιες ανάγκες σας σε λευκώματα, λίπη, υδατάνθρακες και βιταμίνες. Δύο ποτήρια γάλα και ένα πορτοκάλι καλύπτουν τις επιπλέον θερμιδικές ανάγκες σας. Αποφύγετε τα πικάντικα φαγητά, τα οινοπνευματώδη, τα πολλά γλυκά, τους καφέδες και γενικά τροφές που εσείς η ίδια δεν ανέχεστε. Τρώτε λάδι και όχι λίπη. Μέχρι να επιβεβαιώσετε την έλλειψη ή όχι του ενζύμου (G6PD) μην τρώτε κουκιά ή φάβα, όσο θηλάζετε. Με το θηλασμό θα χάσετε εύκολα το βάρος που πήρατε στην εγκυμοσύνη, γιατί το λίπος που αποθηκεύσατε καίγεται για την παραγωγή του γάλακτος. Εάν είστε καπνίστρια και δεν μπορείτε να το αποφύγετε εντελώς, περιορίστε το στα 5 (αυστηρά 5) τσιγάρα ημερησίως. Επειδή το γάλα προστατεύει το μωρό από τις βλαβερές ουσίες του καπνού, είναι προτιμότερο για μια μητέρα να καπνίζει αραιά και να θηλάζει παρά να μη θηλάζει καθόλου. Είναι από τις πιο μικρές θυσίες που κάνετε για το νεογέννητο μωρό σας.